Lajthia, të mirat shëndetësore

Lajthia si një bimë e herëshme në kontinentin aziatik dhe atë evropian ka bashkëjetuar në simbiozë për mijëra vjet me njeriun. Druri i saj u ka sherbyer njerëzve për të bërë strehat apo shtëpitë e tyre, veglat e punës, për gjueti, mjetet e luftimit, ndërsa fruti si ushqim për njeriun, dhe gjethja një ushqim i mirë për bagëtinë.

Bima e lajthisë, që kur njeriu nisi ta kultivojë, është shfrytëzuar më shumë padyshim për vlerat e frutit të saj, si ushqim. Kokrrat e lajthisë përmbajnë disa lëndë ushqimore që janë tepër jetike për shëndetin dhe zhvillimin e trupit të njeriut si: 

• Proteina, karbohidrate, beta-sitosterol, vitamina, kripëra minerale dhe antioksidantë. 
• Përmbajnë vitamina B kompleks. 
• Ka përmbajtje te lartë mineralesh si kalcium, zink, kalium, hekur dhe mangan. 

Ngrënia e 100 gram kokrrave mund të sigurojnë 328 kalori. Sipas një hulumtimi, lajthitë përmbajnë 20 herë më shumë antioksidantë se Vitamina C dhe 50 herë më shumë se Vitamina E! 

Proteina është materiali bazë i përdorur për prodhimin e qelizave të indeve të muskujve dhe kjo është një nga përfitimet më të rëndësishme të lajthisë. Trupi i njeriut gjithashtu kërkon yndyrë edhe pse në sasi të moderuar dhe lajthia përmban yndyrë omega e cila është e rëndësishme për shëndetin e individit. 

Vaj i lajthisë është i njohur edhe si mbrojtës për lëkurën nga rrezatimi ultravjollcë dhe për këtë arsye është përdorur në shumë produkte kremrash solar.Vaji i lajthisë ka një efekt shumë relaksues dhe qetësues në lëkurë dhe është gjithashtu i njohur edhe për vetitë e tij të shkëlqyera hidratuese.

Lajthia është përdorur e bluar për miell për të bërë bukë ose në industrinë ushqimore për biskotat e ndryshme. Kokrrat e saj në formë paste dhe të përziera me kakao bëhen çokollata të ndryshme, nga më të shijshmet e më të mirat. 

Parandalon aneminë në gratë shtatëzana si dhe defektet nervore tek foshnjat. Lajthia është shumë e pasur me Foletë(Acid Folik) ose vitaminë B kompleks dhe vitaminë E. Këto parandalojnë shpërbërjen e qelizave të kuqe të gjakut si dhe forcojnë sistemin imunitar.

Parandalon atakun e zemrës. Lajthitë janë të pasura me yndyrna të pangopura të cilat janë jashtëzakonisht të dobishme për zemrën. Acidi oleik që ndodhet në lajthi ul kolesterolin e keq dhe ngre kolesterolin e mirë në gjak. Konsumimi i rregullt i lajthive ul kolesterolin me 27%. 

Përmirëson funksionimin e sistemi nervor. Lajthitë janë të pasura me vitaminë B6, e cila ndikon në shpejtësinë dhe efikasitetin e impulseve elektrike, duke bërë të mundur sistemin nervor të funksionojë si duhet. Një dietë me lajthi përmirësojnë shëndetin në moshat e thyera, përmirësojnë kujtesën dhe pengojnë ankthin. 

 Parandalon mbipeshën. Lajthitë janë stimuluese të mëdha për metabolizmin në trupin e njeriut. 

Përmirëson shëndetin e lëkurës dhe flokëve. Përmbajtja shuma e lartë e vitaminës E në lajthi mund të kontribuojë në ruajtjen e një lëkure dhe flokë të shëndetshme, sepse përmirëson lagështinë e rrit elasticitetin. 

Limoni, thesari që kuron sëmundjet

Limoni është një prej agrumeve të Mesdheut plot shije e aromë, me ngjyra të gjalla, i jashtëzakonshëm në vlera dhe i gjithëanshëm në përdorim. 

Me gjelbërim të përhershëm e lule të bardha, limoni është pema që zbukuron kopshtet dhe ballkonet tona, por më e rëndësishmja, kjo pemë e preferuar i sjell njeriut shumë dobi shëndetësore duke e mbrojtur nga një numër shumë i madh sëmundjesh, pasi vepron si antibiotik natyral në organizmin e tij.

Si rritet pema e limonit

Pema e limonit, pëlqen klimën e butë dhe në varësi të vendit ku është mbjellë, një pemë e rritur limoni mund të japë 200 deri 1500 kokrra në vit. Varietetet e kultivuara lulëzojnë në periudha të ndryshme, prandaj limonët mund të vilen gjatë gjithë vitit.

Nuk mund të mos përmendim zonën e Rivierës Shqiptare, ku pemët e limonit janë mbjellë nëpër brezaret në shpatet e kodrave, nga ku thithin rrezet e diellit dhe prodhojnë limonë me lëng e aromë të mrekullueshme, duke e bërë edhe më të bukur bregdetin tonë mahnitës.

Për të rritur një pemë limoni, nuk ka nevojë për hapësirë. Ajo rritet lehtësisht edhe në ballkon, në një vazo, sepse është bimë dekorative shumë e këndshme. Limoni kërkon vend me diell e që nuk e rreh era, prej ku mund të marrë ngrohtësinë që i duhet. Megjithatë, nëse në dimër temperatura bie ndjeshëm, pema e vogël e limonit duhet mbuluar ose duhet futur brenda.

Vlerat ushqyese dhe shëndetësore të limonit

Nga të gjitha agrumet, frutat e limonit kanë vlera dhe veti të mrekullueshme për organizmin e njeriut. Frutat e limonit përmbajnë Vitaminë C, vitaminat e grupit B, karoten ose vitamina A, P, kripëra minerale, kalcium, kalium, hekur, magnez, mangan, fosfor, sheqer e acid citrik si dhe vaj esencial eterik në lëkurën e tij, i cili ka veti antitoksike. Prania e lartë e vitaminës C dhe flavonoideve në frutin e limonit i jep atij veti mjekësore antiseptike me efekte shëruese mjaft të veçanta, dhe e bën antioksidant shumë të rëndësishëm për pastrimin e organizmit nga radikalet e lira si dhe rritjen e sistemit imunitar.

Në 100 ml lëng limoni ka afërsisht 50 miligramë vitaminë C, e cila është rreth 60-70% e sasisë ditore të vitaminës C të rekomanduar për organizmin e njeriut, 7% të nevojave ditore të kaliumit, 1%  kalcium dhe 9% të magnezit.

Limoni është tretës i mirë për stomakun, ka veti diuretike, antipiretike, rrudhëse, dezinfektuese, tonifikuese, antikancerogjene, tretës ideal i yndyrnave, etj. Limoni ndikon në parandalimin e infarkteve, ngadalëson plakjen, mban të shëndetshëm dhëmbët si dhe duhet të theksojmë efektet e tij kundër anemisë dhe kjo i atribuohet sasisë së madhe të vitaminës C e cila favorizon përthithjen e hekurit nga organizmi, duke lehtësuar formimin e rruazave të kuqe.

Përdorimet e limonit

Lëngu i limonit përdoret për përgatitjen e limonadave, pijeve freskuese, apo pijeve të tjera me bazë limoni. Me limonin e prerë në feta ne i japim shije çajit të pasdites, sallatës së frutave dhe gatimeve tona të çdo dite, e përdorim pafund në fushën e kulinarisë, si për mishin, peshkun, sallatat, apo ëmbëlsirat.

Lëngu i limonit i pastër apo i kombinuar me përbërës të tjerë përdoret për të marinuar mishin para përgatitjes. Acidi, i cili gjendet në lëngun e limonit hidrolizon fibrat e kolagjenit të fortë të mishit duke e bërë më të shijshëm gjatë konsumimit. Peshqit i spërkasim me lëng limoni për t'iu neutralizuar aromën.

Me lëngun e limonit në mëngjes shoqëruar edhe me 1 lugë mjaltë, ne fillojmë ditën shëndetshëm dhe plot energji.

Nga lëkura e limonit nxirret një vaj esencial, i cili përdoret në industritë ushqimore, farmaceutike, kozmetike etj.

Në vend të një solucioni me klor për të hequr njollat, ne fare mirë mund të përdorim lëngun e limonit kombinuar me pak sodë buke.

Gjithashtu, një gjysmë limoni në frigorifer, mikrovalë, a në lavastovilje, neutralizon erërat e pakëndshme dhe përhap aromë të freskët.